Ortodonti

Diş teli tedavisi ortodonti alanında alt ve üst çenede bulunan, yüzde olan bozuklukları gidermek amacıyla dişlere takılmış olan araçlardır. Diş teli tedavisi zamanında yapıldığında çocuklarda oluşan çene gelişimindeki bozukluklar düzeltilebilir. Ayrıca yetişkinlerde olan sadece dişler arası çarpıklık bu yöntemle tedavi edilebilir. Çocuklarda bu tür sorunların olması halinde, en erken 7-8 yaşlarına geldiklerinde muayene edilmelidir. Bu yaşlarda olan çocuklarda büyük azılar ve ön dişler yerine geldiğinden, mutlaka muayene ettirilerek, tedavilerinin yaptırılması ihmal edilmemelidir. Erken başlanacak diş teli tedavisi daha kısa sürede biter. Bu şekilde ileri yaşlarda oluşabilecek diş çarpıklıkları da önlenebilir.

Diş teli nasıl takılır?
Sabit takılan diş tellerinin vazgeçilmeyen unsuru braketlerdir. Çeşitli firmalar tarafından farklı malzemelerle üretilmiş olan braketler, porselen, metal ve kompozitlerden olabilir. En çok kullanılan diş teli metalden üretilmiş olanlardır. Porselen olan diş telleri beyaz ve diş renginde olduğundan, diş telini sorun haline getiren çocuklarda tercih edilir. Yine erişkinlerde de estetik açıdan bakıldığında tercih sebebidir. Braketler dişlerin ön kısmına yerleştirilebilen ve arka kısmına yapıştırılan lingual braketler olarak iki farklı türde olur. Diş teli takıldıktan sonra geçen 3-10 gün içinde bir alışma dönemi olur. Bu süreçte dişlerde biraz sızlama tarzında ağrılar meydana gelse de, bu geçici bir durumdur.

Diş teli ne işe yarar?
Diş telleri genellikle çocuklarda meydana gelmiş dişlerdeki düzensizliklerde ve çene bozukluklarında kullanılmaktadır. Dişlere takılan teller 1-1,5 yıl süreyle işlevini yerine getirir. Bundan daha uzun süre takılı kalan diş telleri, tedaviyi aksatmış olan kişilerde olur. Dişler karşılıklı olarak tam kapanır hale geldiğinde uygulanan tedavi tamamlanmış olur. Sağlık yönünden herhangi bir zararı olmayan bu uygulama, dişlerinde çarpıklık olan yetişkinlere de önerilmektedir. Süt dişlerinin altında bulunan kalıcı dişler, her süt dişinin karşılığında bulunur. Dişlerdeki bu düzen sağlıklı olmadığında, dişler farklı yönlerde büyüyerek, yanağın içine ve damak içine doğru yönlenir. Bu sorunlarda mutlaka ortodontik tel kullanılmalıdır. Teller gelişimde dişlerin boyuna ve genişliğine herhangi bir etki yapmaz. Dişlerin yapısı küçükse, bunu herhangi bir şekilde değiştirmez. Dişlerin yapısında ayrıklık ve çarpıklık olması halinde, tüm dişler için etkili olarak kullanılabilir.

Diş teli takılanlar nelere dikkat etmelidir?
Diş teli kullanan kişiler, bunun temizliğine gereken önemi göstermelidir. Beslenme sırasında diledikleri her şeyi yeme içme özgürlüğü olan kişiler, sadece yapışkan özelliği olan gıdaları yememelidir. Bu yiyecekler tüketim sırasında tellere yapışacağından yenmemesi önerilir. Bu sorun braketlerin kopmasına da neden olabilir. Tellere bu tür şeylerin yapışması halinde bu sorun tellerde oynama yaparak, bakteri oluşumuna neden olabilir. Bunun dışında kolalı içeceklerin fazla tüketilmemesi doğru bir davranış olacaktır. Temizliği gerektiği gibi yapılmayan diş tellerinde oluşan bakteriler dişlerde çürüklere sebep olacağından, diş telinin temizliği en önemli unsurdur.

Diş teli zarar gördüğünde ne yapılmalıdır?
Uygulanan ortodontik tedaviler sırasında, bazı hallerde braketler kırılabilir. Bunların sebebi sert maddelerin tüketilmesi, sakız çiğnenmesi, jelibon, lokum gibi yapışan ürünlerin tüketilmesi gibi etkenlerdir. Bunlar braketlerin kopmasına neden olabilir. Bu tedaviler uygulandığında nadir olarak acil bir durum oluşabilir. Ancak braketin kopması kişiye herhangi bir zarar vermez. Braketin kırılması söz konusuysa gereken bilginin doktorunuza verilmesi gerekir. Kırılan parça doktor tarafından yerine yapıştırılır.

Diş teli tedavisi acı verir mi?
Diş tellerinin tedavisi sırasında yani ağıza takılması durumunda kişiler herhangi bir acı hissetmez. Ancak ilk alışma döneminde yani 3-10 gün içinde biraz sorun yaşanabilir. Dişlerinizin hareket etmesi için uygulanan baskı nedeniyle biraz rahatsızlık duyulabilir. Fakat bu durum aynı bir gözlüğe alışma dönemi gibi geçer. Gözlük takmaya nasıl alışılıyorsa, diş tellerine de bu süreçte alışılır. Meydana gelen ağrı sadece hassasiyet oluşturacak kadardır. Bu etkilerde ağrı kesici ilaçlarla ve gargaralarla giderilir.

Diş teli tedavisi ne kadar sürer?
Diş teli tedavisinde uygulama süreleri her olayda farklı sürelerde olur. Hastanın yaşı genç olmasına rağmen, iskeletsel bozukluğunun olması halinde tedavi 2-2,5 sene sürerken, böyle bir bozukluğun olmaması halinde yani sadece dişlerde çarpıklık varsa tedavi 9 ayla 24 ay arasında tamamlanır. Yetişkin kişilerde olan diş hareketleri çocuklara göre daha yavaş olur. Yetişkinlerde iskeletsel bozukluk olması halinde tel dışında başka tedaviler de gerekebilir . Diş teli tedavileri genellikle ortalama olarak 1,5-2 sene arasında değişir.

Diş teli tedavisi pahalı mıdır?
Diş teli tedavileri fazla maliyetli değildir. Bunun nedeni hastaların dişlerindeki çarpıklık protez gibi uygulamalarla çözülmek istense, diş teli tedavisinden daha pahalıya mal olacaktır. Diş teli tedavisi yani ortodontik tedavinin uzun sürmesi sizleri düşündürmesin. Bu tedavi hastaların kendi dişlerinin yanlış pozisyon aldığını ve bunun düzeltilmesi gerektiğini hedeflemektedir. Hedefini bulan tedavi sonrasında hastalar kendi dişleriyle daha güzel bir gülümsemeye sahip olacaklardır.

Diş telleri leke bırakır mı?
Diş teli tedavisinin ortalama olarak 1,5-2 yıl sürdüğünü düşünürsek, braketlerin sökülme aşamasında altlarında lekeler olabilir. Ancak bu sadece tedavi süresince ağız temizliğine önem vermemiş olan kişilerde olmaktadır. Braketlerin söküldüğünde bu yüzden altında diş çürükleri olabilir. Dişlerde lekelenme denilen şey aslında diş çürüklerinin oluşmasıdır. Tedavi süresince ağız bakımına dikkat edenlerde diş çürüklerine rastlanmamaktadır.

Diş teli tedavisi ileride oluşabilecek şekil bozukluklarında kullanılır mı?
Diş teli tedavisi dişlerde olası şekil bozukluklarını gidermek için kullanılabilir. Erken dönemde çekilen süt dişlerinin yerini korumak için ya da dişlerde olası bir anomalinin oluşabileceği diş doktoru tarafından tespit edilirse, ortodontik tedaviyle bunların önlenmesi mümkündür. Fakat bunun için hastaların erken yaşlarda diş doktoruna gitmesi gerekir. Çocukların 5 yaşından itibaren diş doktoruna götürülmesi uygundur. Bu sayede ortodontik anomalilerin erken yaşta belirlenmesi sağlanabiliyor.

Çocuklar için kullanılan diş telleri nasıldır?
Çocuklarda bazı vakalarda kullanılan ortodontik amaçlı diş tellerinin en kullanışlı olanları takıp çıkarmalı olan tellerdir. Bunlar çocuklar tarafından rahatlıkla kullanılabilir. Hem temizliği kolaydır, hem takılması basittir. Ağza takıldığında ağrıya neden olmaz. Bazı çocuklar diş teli kullanmayı pek sevmez. Bunun görüntüsü onları rahatsız eder. Bu çocuklarda ince teller kullanılabilir. Görünmeyen teller olarak adlandırılan teller seramik ve beyaz renktedir. Bunun dışında diş arkasına takılan diş telleri de bulunmaktadır. Bu tür teller problemli ve estetik kaygıları bulunan hastalarda kullanılır. Bunun dışındaki diş tellerinin tamamı önden görünür. Bu türlerin dışında braketleri ve lastikleri renkli olan diş telleri de vardır. Bunlar çocuklara cazip gelmesi açısından üretilmektedir. Çünkü çocuklar tuttukları futbol takımının renklerini kullanmayı tercih edebilirler. En fazla kullanılan diş telleri metalden üretilmiş olanlardır.

Yetişkinlerde estetik diş teli var mıdır?
Yetişkinlerde porselenden üretilmiş olan ve dişlerle aynı renkte olan estetik diş telleri bulunmaktadır. Bunlar çok yakından fark edilebilir. Ancak metal olanlara göre daha yavaş hareket etmektedirler. Ayrıca metal diş telleriyle kıyaslandığında, porselen olanlar daha iri olurlar ve kırılma olasılıkları bulunmaktadır. Bütün bu olumsuzluklara rağmen, yetişkinlerin ortodontik tedaviyi kabul etmelerinde porselen diş tellerinin büyük rolü vardır.